Το όραμα της ΕΟΚΕ για την COP28, γεφύρωση του κλιματικού χάσματος μέσω δίκαιης μετάβασης.
Καθώς ο πλανήτης μας αντιμετωπίζει την ολοένα και πιο επείγουσα απειλή της κλιματικής αλλαγής, η Διάσκεψη των μερών για την κλιματική αλλαγή των Ηνωμένων Εθνών (COP28) έχει ύψιστη σημασία. Κατά την COP28 (που πραγματοποιείται από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου 2023 στο Ντουμπάι), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) θα συμμετάσχει ενεργά στις ετήσιες διαπραγματεύσεις, όπως έπραξε και τα κατά προηγούμενα έτη.
Το 2023, το οποίο οι επιστήμονες αναμένουν ότι θα είναι το θερμότερο έτος στην ανθρώπινη ιστορία, καμία περιοχή του κόσμου δεν απέφυγε τις συνέπειες της ανόδου της θερμοκρασίας. Ωστόσο, παρά τα σχετικά συντριπτικά στοιχεία, το χάσμα μεταξύ των εφαρμοζόμενων πολιτικών και των απαιτούμενων μέτρων είναι τεράστιο.
Κατά την COP28, θα ολοκληρωθεί ο πρώτος παγκόσμιος απολογισμός της εφαρμογής της συμφωνίας του Παρισιού. Στην αντίδρασή τους απέναντι σε αυτόν τον απολογισμό, οι κυβερνήσεις έχουν την ευκαιρία και την ευθύνη να δώσουν νέα ώθηση στις παγκόσμιες φιλοδοξίες.
Ωστόσο, παρατηρούμε με ανησυχία τον τρόπο με τον οποίο ορισμένοι παράγοντες επιδιώκουν να υποσκάψουν τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού, αναζητώντας ευκαιρίες για την επέκταση των εξαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου και τον εγκλωβισμό των χωρών στην εξάρτησή τους από τα ορυκτά καύσιμα. Στο ψήφισμά της με θέμα «Από κοινού αντιμετώπιση μιας υπαρξιακής απειλής: οι κοινωνικοί εταίροι και η κοινωνία των πολιτών για την υλοποίηση φιλόδοξων δράσεων για το κλίμα», το οποίο εγκρίθηκε το 2022, η ΕΟΚΕ τόνισε ότι οι αποφάσεις πολιτικής πρέπει να ανταποκρίνονται στα επιστημονικά δεδομένα και στις επιστημονικές πληροφορίες, ζήτησε την άμεση παύση των επιδοτήσεων για τα ορυκτά καύσιμα και παρότρυνε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη της ΕΕ να αναλάβουν ηγετικό ρόλο και να επικαιροποιήσουν τις εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (ΕΚΣ). Τα μηνύματα αυτά παραμένουν έγκυρα και κατέστησαν μάλιστα ακόμη πιο επείγοντα.
Η αντιπροσωπεία της ΕΟΚΕ στην COP28 θα συμμετάσχει σε ουσιαστικές συζητήσεις, διμερείς συναντήσεις και παράλληλες εκδηλώσεις, παρακινώντας τα θεσμικά όργανα και τις κυβερνήσεις της ΕΕ να εντείνουν τις φιλοδοξίες τους για το κλίμα, ακολουθώντας την επιστήμη και τις επιστημονικές πληροφορίες και δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη συμβολή της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών στην επίσπευση της δράσης για το κλίμα. Φέτος, η ΕΟΚΕ επικεντρώνει τις προσπάθειές της σε δύο πεδία διαπραγματεύσεων με την έγκριση μιας συμβολής στην υλοποίηση της δράσης για το κλίμα σχετικά με τα τρόφιμα και τη γεωργία και μιας ακόμη συμβολής στο πρόγραμμα εργασίας για τη δίκαιη μετάβαση.
Όσον αφορά τη γεωργία και την επισιτιστική ασφάλεια, η ΕΟΚΕ ζητεί την εφαρμογή τριών βασικών αρχών. Πρώτον, χρειαζόμαστε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση πολιτικής η οποία να ενσωματώνει τις κλιματικές παραμέτρους στις πολιτικές για τη γεωργία και τα τρόφιμα. Δεύτερον, τονίζουμε τη σημασία του εκδημοκρατισμού των αγροδιατροφικών συστημάτων και της υιοθέτησης μιας προσέγγισης της διακυβέρνησης με γνώμονα τα δικαιώματα. Τέλος, επισημαίνουμε την ανάγκη να διασφαλιστεί η δίκαιη και αποτελεσματική κατανομή της χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία, με την υποστήριξη πρωτοβουλιών που προωθούν την ανθεκτικότητα, τη βιωσιμότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη στον εν λόγω τομέα. Οι συστάσεις αυτές συνάδουν με τον ευρύτερο στόχο για τη δημιουργία ενός ανθεκτικού, συμπεριληπτικού και περιβαλλοντικά βιώσιμου παγκόσμιου συστήματος τροφίμων.
Η διασφάλιση μιας δίκαιης μετάβασης είναι ουσιώδους σημασίας για όλες τις χώρες και σε όλα τα επίπεδα ανάπτυξης. Είναι επίσης ζωτικής σημασίας για όλους τους οικονομικούς τομείς -και όχι μόνο για τον ενεργειακό εφοδιασμό- και για το σύνολο των αστικών και των αγροτικών περιοχών. Η επίτευξη συμφωνίας επ’ αυτού είναι εύκολη, η εφαρμογή της είναι όμως δύσκολη. Όσον αφορά το πρόγραμμα εργασίας για τη δίκαιη μετάβαση, η ΕΟΚΕ ζητεί να προσδοθεί σαφής προστιθέμενη αξία σε αυτή τη διαδικασία, σύμφωνα με μια προσέγγιση που θα βασίζεται στα δικαιώματα και θα διασφαλίζει τον κοινωνικό διάλογο και την ενεργό συμμετοχή των επηρεαζόμενων κοινοτήτων.
Υπό το πρίσμα των εν εξελίξει συζητήσεων για το κλίμα, είναι καίριας σημασίας να αναγνωριστεί η τελευταία έκθεση της Oxfam, η οποία αποκαλύπτει ανησυχητικές ανισότητες όσον αφορά τον κλιματικό αντίκτυπο. Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, το πλουσιότερο 1 % του παγκόσμιου πληθυσμού προκαλεί μεγαλύτερη υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω ρύπανσης από ό,τι το σύνολο του φτωχότερου 50 %. Αυτή η εξόφθαλμη αντίθεση αναδεικνύει τόσο την επείγουσα ανάγκη ανάληψης δίκαιης δράσης για το κλίμα όσο και τη σημασία της αντιμετώπισης των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων για την επιδίωξη ενός βιώσιμου μέλλοντος.
Πέραν των διακυβερνητικών διαπραγματεύσεων, πιστεύω ότι η COP28 θα πρέπει να λειτουργήσει ως καταλύτης για τη συμμετοχή ενός ευρέος φάσματος ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων, της κοινωνίας των πολιτών και της επιστημονικής κοινότητας, στην ανάληψη φιλόδοξης δράσης για το κλίμα. Αυτή η συμπεριληπτικότητα είναι καθοριστικής σημασίας διότι η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής απαιτεί μια πολυσχιδή προσέγγιση για την αξιοποίηση της εμπειρογνωσίας, της ρητής προσήλωσης και των πόρων των διαφόρων τομέων.
Τα αποτελέσματα αυτής της διάσκεψης θα έχουν εκτεταμένες συνέπειες στο μέλλον των λαών και του πλανήτη μας. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να αξιοποιήσει αυτήν την ευκαιρία για την ισχυροποίηση των δεσμεύσεων, την επίσπευση της δράσης για το κλίμα και τη διασφάλιση της μετουσίωσης των υποσχέσεων που διατυπώθηκαν στη συμφωνία του Παρισιού σε απτά και βιώσιμα αποτελέσματα. Ευελπιστώ ότι η COP28 θα επιδείξει κοινή προσήλωση στη διαφύλαξη του μέλλοντος του πλανήτη μας.