Το θέμα δεν είναι καινούργιο. Έχει ξεκινήσει πριν από χρόνια, με αποκορύφωμα την πολλά υποσχόμενη (μεταξύ άλλων) «πράσινη ανάπτυξη» που ευαγγελιζόταν ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου (2009). Το ζήτημα είναι αν αυτή η «πράσινη ανάπτυξη» έρχεται ή όχι σε αντίθεση με τη «βιώσιμη ανάπτυξη», που θέτει στο κέντρο της τον άνθρωπο και το κοινό καλό.
Και επειδή τελευταία αυξάνονται οι καταγγελίες πανελλαδικά για το ανεξέλεγκτο στήσιμο ανεμογεννητριών να γράψω δυό λόγια για το τι συμβαίνει σήμερα και να αναφερθώ τέλος σε Δέκα μύθους που αποδομούν τα αιολικά πάρκα.
Αιολικά πάρκα σε περιοχές Natura (στο τέλος της ανάρτησης ο χάρτης Natura της περιοχής μας), καταγγελίες για copy paste μελέτες από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, δύο καταδίκες από το ευρωπαϊκό δικαστήριο για τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας. Μήπως τελικά η πράσινη ανάπτυξη δεν είναι και τόσο πράσινη;
Το λεγόμενο Πράσινο Ταμείο μετατρέπεται σε μηχανισμό στήριξης του αιολικού λόμπι στη χώρα μας, εγκρίνοντας πρόγραμμα ύψους 130.000 ευρώ, ώστε να καμφθεί η εναντίωση των τοπικών κοινωνιών στο ανεξέλεγκτο στήσιμο χιλιάδων ανεμογεννητριών ανά την επικράτεια. (βλέπε στο τέλος της ανάρτησης σχετικό απόσπασμα συνεδρίασής του). Την υλοποίησή του αναλαμβάνουν το Ινστιτούτο EPLO και το Φόρουμ «Συγκλίσεις», που ιδρύθηκε από την Αλεξάνδρα Μητσοτάκη, αδελφή του νυν πρωθυπουργού. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του Convergences Greece Forum- «Συγκλίσεις» και του Ινστιτούτου για τη Μεσόγειο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου (EPLO) που έκανε και τη σχετική πρόταση προς το Πράσινο Ταμείο.
Με αυτή του την απόφαση το Πράσινο Ταμείο, αν και Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, μετατρέπεται σε μηχανισμό στήριξης του αιολικού λόμπι στη χώρα μας, αφού το πρόγραμμα, εκτός της αναστροφής του αρνητικού κλίματος που έχει δημιουργηθεί για τα αιολικά, αποσκοπεί στην αποσόβηση του ενδεχομένου παραπομπής της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, εξαιτίας παρανομιών που έχουν καταγγελθεί σε ό,τι αφορά τη χωροθέτηση των αιολικών στη χώρα μας.
Δεν είναι ιδιαίτερα συνηθισμένο πάντως ένα νομικό πρόσωπο του δημοσίου, πόσο μάλλον φορείς που συνδέονται άμεσα με τον Πρωθυπουργό, να δημιουργούνται προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα κινήματα που εκφράζουν βάσιμες και σοβαρές αντιρρήσεις ώστε να επωφεληθούν οι εγχώριες και ξένες εταιρίες που συνωστίζονται για την εκμετάλλευση των αιολικών πάρκων.
Δέκα μύθοι αποδομούν τα αιολικά πάρκα και μας δείχνουν τη σκληρή πραγματικότητα :
ΜΥΘΟΣ 1ος Τα αιολικά είναι Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας. Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι αποτελεί συμπληρωματική πηγή ενέργειας, διότι οι ανεμογεννήτριες κάτω από 3 μποφόρ δεν δουλεύουν και πάνω από 6 μποφόρ «κλειδώνουν» τα πτερύγια για λόγους προστασίας. Παράγουν ασταθή και ακανόνιστη ενέργεια η οποία δεν μπορεί να διατεθεί στην κατανάλωση, γι’ αυτό και έχουν ανάγκη υποστήριξης από θερμοηλεκτρικούς σταθμούς. Αυτό το καθιστά στις όχι και τόσο αποδοτικές πηγές.
ΜΥΘΟΣ 2ος Τα αιολικά είναι φιλικά προς το Περιβάλλον. Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι οι γιγαντιαίες διαστάσεις τους πυλώνες από 100 μέχρι 200 μέτρα ύψος θέλουν τεράστιες βάσεις, χιλιάδες τόνους σίδερα και μπετόν, ισοπέδωση βουνοκορφών, βίαιες επεμβάσεις στη Φύση που έχουν επιπτώσεις στο υδρογεωλογικό περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα, τραυματίζουν ανεπανόρθωτα την αισθητική του Τοπίου, ακυρώνουν το ιστορικό και πολιτιστικό απόθεμα, μειώνουν την αξία αν ο τόπος είναι τουριστικός προορισμός, υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής όσων χωριών είναι κοντά και έχουν οπτική επαφή. Όσοι θέλουν να έχουν προσωπική αντίληψη για τα αιολικά, ας πάνε στην Κάρυστο και θα καταλάβουν την επερχόμενη καταστροφή…
ΜΥΘΟΣ 3ος Τα αιολικά πάρκα συνοδεύονται από Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, (Μ.Π.Ε.). Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι ουσιαστικές Μ.Π.Ε. δεν πρόκειται να υπάρξουν ποτέ διότι: α) κοστίζουν ακριβά, β) το πιθανότερο είναι οι μελέτες να δείξουν ότι δεν μπορούν να εγκατασταθούν ανεμογεννήτριες. Για το λόγο αυτό οι εταιρίες παρουσιάζουν γενικόλογες ΜΠΕ εκατοντάδων σελίδων οι οποίες είναι πανομοιότυπες, ή συρραφή από αυτούσιες αντιγραφές, τόσο που μερικές φορές ξεφεύγουν ονόματα άλλων περιοχών από τις οποίες έγινε το copy – paste!
ΜΥΘΟΣ 4ος Τα αιολικά παράγουν δωρεάν ενέργεια και οι Δήμοι παίρνουν αντισταθμιστικά. Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι πρόκειται για παραγωγή ενέργειας, δυσανάλογα ακριβή και με τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος για κάθε τόπο και συνολικά για τη χώρα. Τα έσοδα από το 1,5% που παρουσιάζουν στους Δήμους είναι με βάση το αισιόδοξο σενάριο, τα εμφανίζουν ως πραγματικά έσοδα ενώ είναι δυνητικά και υπό προϋποθέσεις. Κανένας Δήμος δεν πήρε όσα του έταξαν, οι 5.000 με 10.000 ευρώ το χρόνο δεν είναι έσοδα. Τα όποια αντισταθμιστικά σε είδος ή χρήμα είναι το τυρί στη φάκα. Η υπεραξία του τόπου μας δεν μπορεί να υποθηκευτεί με φθηνά ανταλλάγματα, τα οποία παραπέμπουν σε καθεστώτα αποικιοκρατικά.
Στην πραγματικότητα οι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας (μέσα σε αυτούς και οι Δήμοι) πληρώνουν σε κάθε λογαριασμό το ειδικό τέλος υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Δείτε στο λογαριασμό της ΔΕΗ την συντομογραφία ΕΤΜΕΑΡ και θα καταλάβετε πόσο κοστίζει η «δωρεάν» ενέργεια!
ΜΥΘΟΣ 5ος Τα αιολικά θα συμβάλουν στην απολιγνιτοποίηση της χώρας.
Η μαύρη ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι η απολιγνιτοποίηση της χώρας ουδέποτε θα γίνει από τις ΑΠΕ. Η κύρια πηγή ηλεκτρικού ρεύματος είναι το Φυσικό Αέριο με 51% το οποίο αφενός μεν πληρώνουμε με συνάλλαγμα και αφετέρου χρησιμοποιείται με λάθος τρόπο. Το 23% καλύπτεται από εισαγωγή ρεύματος που έρχεται από τα Βαλκάνια και την Τουρκία, το 12 % από τις ΑΠΕ και το 9 % από τα υδροηλεκτρικά, ποσοστό το οποίο δεν υπολογίζουν στις ΑΠΕ (!).
ΜΥΘΟΣ 6ος Η χώρα μας έχει υποχρέωση σε μια δεκαετία να πιάσει το στόχο 30% πράσινης ενέργειας από τις ΑΠΕ, για να συνεισφέρει στην κλιματική αλλαγή και οι ανεμογεννήτριες είναι η λύση. Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι η χώρα μας είναι σήμερα στο 21% και μπορεί κάλλιστα να υπερκαλύψει το ποσοστό του 30% με απλές κινήσεις, χωρίς να καταστρέψει το Περιβάλλον : Η μεγαλύτερη όμως εναλλακτική πηγή είναι η εξοικονόμηση ενέργειας μέσα από την αλλαγή του καταναλωτικού και παραγωγικού μοντέλου. Όσο για την «κλιματική αλλαγή», η απάντηση είναι στα «φυσικά κλιματιστικά», ήτοι την αποκατάσταση των καμένων δασών με χιλιάδες νέες δεντροφυτεύσεις σε πόλεις και χωριά!
ΜΥΘΟΣ 7ος Τα αιολικά είναι μεγάλες επενδύσεις οι οποίες συμβάλλουν στην Ανάπτυξη της χώρας. Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι οι μόνοι κερδισμένοι είναι η βαριά βιομηχανία ξένων χωρών και το κύκλωμα εμπορίας και εγκατάστασης των ανεμογεννητριών. Πρόσκαιρα και μέχρι να στηθούν γίνονται διανοίξεις δρόμων, απασχολούνται σε οικοδομικές εργασίες συνεργεία, αλλά μετά δεν παράγουν ούτε μία θέση εργασίας για τους ντόπιους.
Αντίθετα, όπου εγκατασταθούν υποβαθμίζουν το φυσικό περιβάλλον, τραυματίζουν την αισθητική του τοπίου, αλλοιώνουν την ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα του τόπου, απαξιώνουν το τουριστικό προϊόν, ακυρώνουν την ταυτότητα, πλήττουν τις τοπικές οικονομίες, εμποδίζουν την κτηνοτροφία, υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής και το επίπεδο υγείας των μόνιμων κατοίκων.
ΜΥΘΟΣ 8ος: Τα αιολικά είναι εγκαταστημένα σε όλη την Ευρώπη και ότι είναι το μέλλον της εναλλακτικής ενέργειας. Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι οι δύο πρώτες δεκαετίες από τη λειτουργία τους, είδαν ότι πρόκειται για προβληματικά ισοδύναμα κόστους/οφέλους και εγκαταλείπονται στην Ευρώπη, ειδικά οι γιγαντιαίων διαστάσεων πυλώνες των 100 – 150 και 200 μέτρα ύψος. Τα αιολικά βιομηχανικού τύπου έχουν κλείσει τον κύκλο τους. Στην Ευρώπη έχουν ουσιαστικά σταματήσει να αναπτύσσονται γι’ αυτό και τα ξεφορτώνουν εδώ. Αντίθετα, υπάρχουν θετικά παραδείγματα αιολικών τα οποία θα έπρεπε η χώρα μας να αξιοποιήσει, όπως λ.χ. στη Δανία που όμως το ύψος είναι μικρό και απορροφήσιμο από το Περιβάλλον.
ΜΥΘΟΣ 9ος: Η ανάπτυξη των αιολικών γίνεται με βάση το ενεργειακό χωροταξικό, με σεβασμό στις περιοχές Νatura 2000, στους νόμους, κλπ… Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι δεν υπάρχει χωροθέτηση με επιστημονικά κριτήρια, δεν υπάρχει καν εθνικό χωροταξικό, το οποίο ζητούν επίπονα άπαντες: από τις οικολογικές οργανώσεις μέχρι τους επενδυτές! Υπάρχει ένας γενικός χαρακτηρισμός που περιλαμβάνει στις εν δυνάμει περιοχές ανάπτυξης ακόμα και ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές NATURA, οι οποίες προστατεύονται από την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, η οποία παραβιάζεται! Αυτή η «χωροθέτηση» είναι επίτηδες «ελαστική» για να διευκολύνει τους «επενδυτές», οι οποίοι έχοντας πολιτική κάλυψη επιβάλλουν τις τοποθεσίες στις κρατικές υπηρεσίες. Γι’ αυτό και επιβάλλεται η χωροθέτηση των αιολικών πάρκων με επιστημονικά κριτήρια, διότι δεν μπαίνουν όλα παντού! Τα αιολικά και ειδικά βιομηχανικού τύπου, είναι ασύμβατα με την ταυτότητα της χώρας μας! Κράτος και Κοινωνία οφείλουν να επαναχωροθετήσουν τα σημεία ανάπτυξης των αιολικών με τις ελάχιστες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι εταιρίες βιάζονται να εγκαταστήσουν στην Ελλάδα, διότι απλά για την Ευρώπη έκλεισε ο κύκλος της ανάπτυξής, δεν τα θέλουν πια, κάπου πρέπει να τα πουλήσουν πριν σκάσει η φούσκα…
ΜΥΘΟΣ 10ος: Ο χρόνος διάρκειας ζωής των ανεμογεννητριών είναι 20 -25 χρόνια, μετά γίνεται απόσυρση το Περιβάλλον αποκαθίσταται. Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι η διάρκεια ζωής τους είναι ανάλογη της συντήρησης και της καταπόνησης σε πραγματικές συνθήκες. Η εμπειρία δείχνει ότι στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό οι ανεμογεννήτριες παραμένουν ανενεργά κουφάρια διότι το κόστος αποξήλωσης είναι μεγάλο, ενώ αποκατάσταση δεν γίνεται. Με την «παράδοση» που έχει η χώρα μας, το Ελληνικό Τοπίο θα μοιάζει με ένα απέραντο νεκροταφείο παλιοσιδηρικών και βουνά φορτωμένα με αμέτρητους τόνους μπετόν και χιλιάδες μέτρα υπόγειων και υπέργειων καλωδιώσεων. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις η ισοπέδωση των βουνοκορφών, αντικειμενικά, δεν αποκαθίσταται. Το τοπίο θα μείνει ανάπηρο για πάντα. Οι όποιες ρήτρες σήμερα για δήθεν αποκατάσταση, θα έχουν την τύχη των κρατικών και δικαστικών αποφάσεων για ανέλκυση του βυθισμένου κρουαζιερόπλοιου στη Σαντορίνη και την τοξική βόμβα που παραμένει στο βυθό. Αλήθεια, θυμάται κανείς πως λέγονταν, ποιανής εταιρίας ήταν και πότε βυθίστηκε; (βλ. «Sea Diamond» 2007).
Η σκληρή πραγματικότητα είναι μία: Τα αιολικά είναι συμπληρωματική πηγή ενέργειας, σκόπιμα υπερτιμημένη, με πολλά μειονεκτήματα. Το περιβαλλοντικό κόστος από την εγκατάσταση για τη χώρα μας είναι ανυπολόγιστο και δυστυχώς μη αναστρέψιμο. Τα αιολικά βιομηχανικού τύπου στην Ευρώπη έχουν κλείσει τον κύκλο, στην Ελλάδα κάποιοι τα εμφανίζουν ως μονόδρομο.
Η μεγαλύτερη πηγή εναλλακτικής ενέργειας στη χώρα μας είναι η ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ και η εξοικονόμηση ενέργειας.
Κατασπαταλάμε χωρίς λόγο τεράστιους ενεργειακούς πόρους: Εκατομμύρια λαμπτήρες του Δημοσίου καταναλώνουν ηλεκτρική ενέργεια χωρίς να υπάρχει ανάγκη. Χιλιάδες δημόσια και ιδιωτικά κτίρια αλλά και δημοτικός φωτισμός δεν έχουν ακόμα περάσει όλα στην LED εποχή. Χιλιάδες κρατικά ασανσέρ κινούνται ακόμα με συρματόσχοινα, ενώ αποδεδειγμένα οι ταινίες έχουν υποπολλαπλάσια ανάγκη σε ενέργεια.
Επιβάλλεται όσο ποτέ άλλοτε η ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων μέσα από ένα σύστημα κινήτρων/αντικινήτρων έτσι ώστε να μειωθούν οι ενεργειακές ανάγκες.
Επιβάλλεται όσο ποτέ άλλοτε ένα Εθνικό Σχέδιο Ενέργειας, με αξιοποίηση όλων των εναλλακτικών πηγών και όχι επιλεκτικά των αιολικών. Η χώρα μας διαθέτει από τα μεγαλύτερα ποσοστά ηλιοφάνειας, αλλά δεν αξιοποιεί όσο θα έπρεπε την ηλιακή ενέργεια.
Υπάρχουν εναλλακτικές, προτάσεις και ιδέες, αλλά δεν αξιοποιούνται.
Για τους λόγους αυτούς επιβάλλεται η επαναχωροθέτηση των ΑΠΕ, δεν κάνουν όλες οι πηγές για όλους τους τόπους, χωρίς μάλιστα τη σύμφωνη γνώμη των τοπικών κοινωνιών! Η Αυτοδιοίκηση μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο με τη δημιουργία Ενεργειακών Κοινοτήτων, με τη συμμετοχή τοπικών επιχειρήσεων και πολιτών.
Τελικό συμπέρασμα : Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι ο τρόπος της ζωής μας πρέπει να αλλάξει, είτε το θέλουμε είτε όχι. Οι πόροι της γης είναι πια πολύ περιορισμένοι και δεν μπορούμε να συνεχίζουμε να τους καταναλώνουμε με τον τρόπο που τους καταναλώναμε. Δεν θα είναι βιώσιμο όλο αυτό και σύντομα θα φτάσουμε σε αδιέξοδο. Οι λύσεις των ΑΠΕ δεν είναι από μόνες τους αρκετές, πρέπει να εστιάσουμε στην μείωση των πόρων που καταναλώνουμε.
