Κοινωνική αλληλεγγύη είναι, όταν κάποιος εθελοντικά, δίνει κάτι, σε κάποιον άλλον, που το έχει ανάγκη. Η κοινωνία των πολιτών αποτελείται από πολίτες που αναπτύσσουν δράσεις και αντιστάσεις στην κοινωνία πάντα αυτόνομα και ανεξάρτητα από το κράτος και την αγορά. Μέλη της κοινωνίας των πολιτών είμαστε όλοι όταν ασκούμε τα συλλογικά, δημοκρατικά δικαιώματά μας χωρίς να υπηρετούμε προσωπικές ιδιοτέλειες ή οικονομικά και άλλα συμφέροντα. Τα μέλη της κοινωνίας των πολιτών συνεργάζονται πάντα σε εθελοντική βάση για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής σε όλα τα επίπεδα (περιβάλλον – πολιτισμός – υγεία – κοινωνία κ.α.). Στην κοινωνία των πολιτών έχουμε δικαίωμα όλοι και μπορούμε να συνεισφέρουμε αξιοποιώντας όλα ανεξαιρέτως τα νοητικά δεδομένα και τις ικανότητες που ο καθένας μας διαθέτει.
Εχθροί της διάδοσης, της σπουδαιότητας και της αναγκαιότητας των Μ.Κ.Ο. (Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, Σωματεία, Σύλλογοι, Κινήσεις πολιτών), του εθελοντισμού, των δράσεών τους και των αποτελεσμάτων που προκύπτουν απ’ αυτές, είναι η αδιαφορία και η δυσπιστία. Επειδή δεν ζούμε σε μια εποχή αγγέλων οι τίτλοι «Μ.Κ.Ο.» και «Εθελοντισμός» χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται για εκμετάλλευση με ταπεινά κίνητρα. Λίγο πολύ υπάρχουν κάποιοι που παίρνουν αφορμή από συγκλίνουσες σκοπιμότητες και κοινές αφετηρίες και προσπαθούν να ικανοποιήσουν προσωπικές τους προθέσεις. Πρέπει να καταδικάζουμε όσους μεταχειρίζονται τον εθελοντισμό σαν λαμπρή ασπίδα ασυδοσίας. Κανένας δεν αρνείται ότι υπάρχει τεράστιο ζήτημα με τα κονδύλια προς τις Μ.Κ.Ο. Αυτό φάνηκε σε ένα βαθμό και από τις τελευταίες, πριν δύο χρόνια, κατανομές του υπουργείου Απασχόλησης. Όσοι άλλωστε δραστηριοποιούμαστε σε αυτό το πεδίο από χρόνια επισημαίνουμε πως μέρος του πολιτικού προσωπικού της χώρας κατασκεύασε ή ανέχτηκε μια πλατφόρμα αδιαφανούς απορρόφησης κρατικών πόρων και επηρεασμού της κοινής γνώμης. Για το λόγω αυτό θα πρέπει να καταστήσουμε σαφές προς όλους πως αυτό το πλέγμα αδιαφάνειας ποτέ δεν περιλάμβανε τις πραγματικά ανεξάρτητες οργανώσεις πολιτών και με γενικεύσεις δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε τη σπίλωσή τους και την όποια προσφορά τους στην τοπική κοινωνία μας.
Δικαίωμα του καθένα είναι να κρίνει τη δράση των Μ.Κ.Ο. Οφείλει όμως να το κάνει τεκμηριωμένα και να είναι συγκεκριμένος. Δεν έχει δικαίωμα να τσουβαλιάζει όλες τις Μ.Κ.Ο. και να τις βάζει στο ίδιο παρανομαστή. Από τι μια βρίσκονται μερικά κρατικοδίαιτα μορφώματα και τα «Μη κυβερνητικά» γραφεία διαχείρισης προγραμμάτων. Από την άλλη όμως υπάρχουν και λειτουργούν οι πραγματικές κινήσεις πολιτών που τηρούν τις καταστατικές τους αρχές και λογοδοτούν στα υπαρκτά μέλη τους αλλά και στην κοινωνία, που παλεύουν να σώσουν από την καταστροφή τους λιγοστούς υδάτινους πόρους και το περιβάλλον, που εναντιώνονται στην άναρχη ανάπτυξη, που παλεύουν εναντία στα μεταλλαγμένα αλλά και σε μια σειρά θέματα που αφορούν τον πολιτισμό, την κοινωνική αλληλεγγύη, την κοινωνική οικονομία και το περιβάλλον;
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πρωτοπόρα πάντα η Θεσσαλία, συγκροτήθηκε και λειτούργησε για μια δεκαετία το Δίκτυο Συνεργαζόμενων Φορέων ως χώρος συνεργασίας των τοπικών και Θεσσαλικών φορέων όπου συναινετικά συμφωνούσαν και ελάμβαναν μέρος σε κάθε δράση. Όλοι προσέφεραν με όρους εθελοντισμού και κέρδιζαν με την ανταλλαγή αντικειμενικής πληροφόρησης και αμοιβαίας υποστήριξης σε κοινά διεπαγγελματικά και διεπιστημονικά θέματα ενώ η Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Θεσσαλίας μέσω του ΠΕΠ κάλυπτε αποκλειστικά τις υποδομές λειτουργίας του και των δράσεών του πληροφόρησης και υποστήριξης.
Στην 1η φάση (1999-2001) το Δίκτυο παρείχε αντικειμενική πληροφόρηση σε όσα σημεία συμφωνούσαν οι συμμετέχοντες τοπικοί Θεσσαλικοί φορείς αγροτικών προϊόντων, τροφίμων και άλλων τουριστικών και εναλλακτικών δραστηριοτήτων και υπηρεσιών και έτσι διαμορφώθηκαν Διαγνωστικές Εκθέσεις 12 βασικών στρατηγικών προϊόντων της Θεσσαλίας (τυροκομικά, κτηνοτροφικά, βαμβάκι, οπωροκηπευτικά, ξηροί καρποί κα). Ακολούθησαν ημερίδες πληροφόρησης και συνεργασίας με τους φορείς και κατοίκους της Θεσσαλικής Υπαίθρου.
Στη 2η φάση (2002-2003) το Δίκτυο διαμόρφωσε 3 θεματικούς χώρους διεπιστημονικών και διεπαγγελματικών συνεργασιών (ενίσχυσης των τοπικών ποιοτικών Προϊόντων, δράσεων ανάδειξης της Πολιτιστικής κληρονομιάς της Θεσσαλίας και περιβαλλοντικής αειφορίας των υδάτινων και φυσικών πόρων της Θεσσαλικής υπαίθρου) σε αντιστοιχία με την εγκεκριμένη από το Περιφερειακό Συμβούλιο βασική στρατηγική της Θεσσαλίας. Την περίοδο αυτή οι φορείς του Δικτύου συμμετείχαν σε όλες τις θεσμικές διαβουλεύσεις των προγραμμάτων του Γ’ ΠΕΠΘ, ενώ τα αποτελέσματα της δράσης του Δικτύου παρουσιάστηκαν και εγκρίθηκαν ομόφωνα από το Περιφερειακό Συμβούλιο Θεσσαλίας.
Στην 3η φάση (2004-2007) της πλήρους ανάπτυξης του Γ’ ΠΕΠΘ και προετοιμασίας του Δ’ ΠΕΠΘ εγκρίθηκε η συμμετοχή του Δικτύου στην Επιτροπή Παρακολούθησης του Γ’ ΠΕΠΘ. Ακολούθησε η διοργάνωση του 2ου Συνεδρίου των Θεσσαλικών συλλόγων εθελοντισμού – ΜΚΟ με στόχο την ενεργοποίηση των επί 10ετίες ανενεργών προγραμμάτων ενίσχυσης των ΜΚΟ από θεσμικούς και διαφανείς πόρους του ΚΠΣ, πού ένα χρόνο μετά έγινε, χάρη στην Θεσσαλική δράση του, Πανελλαδική πραγματικότητα. Υποστήριξε την υποβολή φακέλων τοπικών προϊόντων για κατοχύρωση ως παραδοσιακών, ενίσχυσε τις δράσεις γυναικείας απασχόλησης και ΑΜΕΑ, προώθησε τις συνεργασίες των γυναικείων αγροτουριστικών συνεταιρισμών, κα
Η πρωτότυπη πανελλαδικά αυτή προσπάθεια των φορέων και θεσμών της Θεσσαλίας είχε δημιουργικά αποτελέσματα για τα τοπικά προϊόντα, τον πολιτισμό, το περιβάλλον και την κοινωνική αλληλεγγύη. Με το μεράκι, τον εθελοντισμό και τον επαγγελματισμό οι φορείς της Θεσσαλίας εργάστηκαν για την προετοιμασία της Δ’ Προγραμματικής Περιόδου 2007-13 με διοργάνωση Περιφερειακών και Διαπεριφερειακών διεπαγγελματικών και διεπιστημονικών εργαστηρίων και ημερίδων με την συμμετοχή πάνω από 200 εκπροσώπων φορέων πού κατέληξαν σε συναινετικά και ομόφωνα κείμενα δράσεων κοινού σχεδιασμού τους. Ως αποτέλεσμα της πολυετούς δημιουργικής δράσης του το Δίκτυο επιλέχθηκε ως μία από τις καλύτερες πρακτικές 55 δράσεων του Γ’ ΚΠΣ σε επίπεδο χώρας και ως μία από τις 5 καλύτερες της Θεσσαλίας από την Πανελλαδική Επιτροπή Παρακολούθησης.
Οι σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης και αναγνώρισης της προσφοράς όλων πού οικοδομήθηκαν στην 10ετή δράση του Δικτύου Πληροφόρησης είναι το ανθρώπινο κεφάλαιο αξιών και αρχών του εθελοντισμού και των δικαιωμάτων γνώμης και συμμετοχής της τοπική μας Θεσσαλικής κοινωνίας, πού αξίζει να συνεχίσει να ζει, να ανανεώνεται και να αναπτύσσεται δημιουργικά με τους θεσμικούς τρόπους παρέμβασης που αποφασίζουν οι ίδιοι οι συνεργαζόμενοι φορείς του Δικτύου στην νέα πραγματικότητα και είναι ανάγκη πλέον να ενισχυθεί η αυτόνομη, αξιοπρεπής και δημιουργική δράση του, όπως αυτή θα προκύψει μέσα από το καταστατικό του που θα ψηφιστεί στο 4ο συνέδριο στο Βόλο στις 14 Μάρτη (Ξενοδοχείο «ΞΕΝΙΑ» Βόλου) και με κεντρικό του θέμα «τη Δικτύωση, το ρόλο και τη συμβολή των ΜΚΟ στη Βιώσιμη Ανάπτυξη»
Το Δίκτυο θέλει και πρέπει να συνεχίσει τον συντονισμό της δράσης των Θεσσαλικών φορέων, με βάση την 10χρονη σωρευμένη εμπειρία και τεχνογνωσία του, λαμβάνοντας υπόψη τα έως σήμερα ομόφωνα εγκριθέντα προγραμματικά του κείμενα και τα συμπεράσματα των συνεδρίων του για τα τοπικά προϊόντα και υπηρεσίες, για τον πολιτισμό, το περιβάλλον και την κοινωνική αλληλεγγύη.
Πορευόμενοι, λοιπόν, προς το 4o συνέδριό μας η κρίση του καθένα μας θα πρέπει να είναι τολμηρή, ικανή να συγκρουστεί με μικροπολιτικές και μικροσυμφέροντα. Είναι ανάγκη να συντονίσουμε τη δουλειά μας, να καθορίσουμε μια αποτελεσματική στρατηγική για την επόμενη περίοδο, να δυναμώσουμε και να επεκτείνουμε το κίνημα και τη συνεργασία των Μ.Κ.Ο. και όλων των Συλλόγων στην περιοχή μας.
Στόχοι όπως η συμμετοχή – εκπροσώπηση των ΜΚΟ στις συνεδριάσεις των οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπου τον ορισμό των εκπροσώπων θα κάνουν οι ίδιες οι Μ.Κ.Ο., η ενίσχυση και η ανάδειξη της ερασιτεχνικής δημιουργίας (χορός, μουσική, θέατρο), σε συνεργασία με τοπικούς συλλόγους, μουσικές και θεατρικές σκηνές, η προστασία και βιώσιμη διαχείριση του περιβάλλοντος και η προσβασιμότητα των ευαίσθητων κοινωνικά ομάδων στην δημόσια διοίκηση και τους δημόσιους χώρους, θα πρέπει να είναι στις άμεσες προτεραιότητες όλων μας. Συνεχίζουμε την προσπάθεια με το ίδιο μεράκι, τον ίδιο αυθορμητισμό και εθελοντισμό για να έχει ουσία και αξία και ο κοινωνικός έλεγχος που μόνο οι Μ.Κ.Ο. μπορούν να ασκήσουν.

* Ο Δημήτρης Γουγουλιάς είναι μέλος της Συντονιστικής
Επιτροπής του Δικτύου των Μ.Κ.Ο Θεσσαλίας.

Εκτενή περίληψη του άρθρου δημοσιεύτηκε στη εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» της Λάρισας στις 8 Μάρτη 2010.