«Τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε δεν θα μπορέσουμε να τα λύσουμε αν μείνουμε στο επίπεδο σκέψης που είχαμε όταν τα δημιουργήσαμε». Α. Αϊνστάιν.Να ξεκαθαρίσω μερικές βασικές, κατά τη γνώμη μου, «παρεξηγήσεις» που το «κίνημα της πατάτας» δημιούργησε :
Αρχικά λέω ναι στα κινήματα που το καθένα με τον τρόπο του δίνει ελπίδα και διέξοδο, έστω και αποσπασματικά, σε σημερινά καθημερινά προβλήματα. Αν έλεγα όχι θα έπρεπε να πω όχι σε κάθε μικρό ή μεγάλο, περισσότερο ή λιγότερο ενεργό σύλλογο ή κίνηση στο χωριό και την πόλη που προσπαθεί με τον τρόπο του να αναδείξει, να διεκδικήσει, να ενημερώσει ή ακόμα και να διασκεδάσει τον σημερινό πολίτη αυτής της χώρας. Ξέρω, από την εμπειρία μου στα κοινά ότι είναι δύσκολο να καταφέρεις πολλά κάτω από τις δύσκολες σημερινές συνθήκες, είναι δύσκολο να αντιμετωπίσεις τη λιτότητα, τη λαίλαπα των Μνημονίων, την αντιλαϊκή πολιτική. Ξέρω επίσης ότι τα κινήματα δεν αποπροσανατολίζουν τους πολίτες σε σχέση με το σημερινό μας σύστημα, αντίθετα μάλιστα μερικές φορές και χωρίς τη δικής τους πρόθεση ή θέληση, αναδεικνύουν τις αδυναμίες του. Ακόμη πιστεύω ότι κανένα από τα κινήματα δεν έχει στόχο να αποδεχτούν οι πολίτες τη σημερινή εξαθλίωση, τη μιζέρια και την πείνα.
Ξέρω επίσης ότι τόσο τα κυβερνόντα κόμματα ή αυτά που στηρίζουν την σημερινή μας κατάντια, αλλά και πολλά από τα υπόλοιπα, δεν έβλεπαν και δεν βλέπουν και σήμερα με καλό μάτι κινήσεις και κινήματα που ανέβλυζαν από τα κάτω και γινόταν μαζικά με απήχηση στον κόσμο και αυτό γιατί φοβόντουσαν ότι έτσι έχαναν ή θα χάσουν την πελατεία τους. Οι συνθήκες όμως οι σημερινές καμία απολύτως σχέση δεν έχουν με αυτές της μεταπολίτευσης του 1974, ούτε των δεκαετιών του 80 και του 90.
Απέναντι σε αυτό τον οικονομικό και όχι μόνο πόλεμο του κράτους των λίγων εχόντων και κατεχόντων, ενάντια στους πολίτες του, η κοινωνία απαντά με το δικό της όπλο, την αυτοοργάνωση και τη δημοκρατία. Αυτό δημιουργεί εμπλοκή στο οικονομικό σύστημα των αγορών, που απειλείται με απορρύθμιση. Και φανταστείτε τι θα γινόταν αν τέτοιες ενέργειες γίνονταν κάτω από τη σκέπη, τη φροντίδα και την οργάνωση των δήμων, των αγροτικών συνεταιρισμών, των συνδικάτων …
Και στο κάτω – κάτω γιατί δεν είναι ελπιδοφόρο να μπορούν οι άνθρωποι να αυτοοργανώνονται να αυτοδοαχειρίζονται ένα έστω μικρό κομμάτι της σημερινής τους άσχημης ζωής, να μπορούν να σπάνε τα δεσμά της αισχροκέρδειας και της εκμετάλλευσης παραγωγών και καταναλωτών; Γιατί κάποιοι να θέλουν να αποκλείσουν τον πολίτη να έχει φτηνή πρόσβαση σε προϊόντα μαζικής κατανάλωσης; Γιατί όταν χρόνια τώρα αυτό το σύστημα στήριζε ένα σάπιο κύκλωμα μεσαζόντων στην αγροτική οικονομία και όχι μόνο, να πολεμούν ορισμένοι σήμερα κάποιες κινήσεις ανθρώπων που νοιάζονται για προμήθεια αυτών των προϊόντων σε χαμηλές τιμές;
Τι ανέδειξε κατά τη γνώμη μου το «κίνημα της πατάτας» :
1ον. Την μεγάλη κρίση που περνάει όχι μόνο το σύστημα το ίδιο αλλά και ο κόσμος με τα οικονομικά μέτρα, τα μνημόνια την τρόικα και τις κυβερνήσεις που σαράντα χρόνια τώρα κυβερνούν τη χώρα μας.
2ον. Την αποτυχία του συνεταιριστικού κινήματος σε όλο του το μεγαλείο έτσι όπως το κατάντησε με τους νόμους του ο δικομματισμός, οι μεγαλοαγρότες και οι κομματικοί και αποτυχημένοι αγροτοπατέρες. Οι φθηνότερες τιμές για τους καταναλωτές και οι ψηλότερες για τους παραγωγούς, με τη συρρίκνωση ή κατάργηση των μεσαζόντων, ήταν στόχος του συνεταιριστικού κινήματος και των παραγωγών 60 χρόνια τώρα, αλλά η αρχή έγινε μόλις σήμερα με αφετηρία τη διάθεση της πατάτας που επεκτείνεται σε ολόκληρη τη χώρα, “ανοίγει” τις αγορές και θέλει να καλύψει και άλλα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα.
3ον. Τις μικρές και μεγάλες ανάγκες του απλού κόσμου, που από κάπου θέλει να πιαστεί για να αρχίσει να ελπίζει …
4ον. Απέδειξε δε σε όλο του το μεγαλείο αυτό που χρόνια παραγωγοί – αγρότες και η αριστερά φώναζαν και καταδίκαζαν : την μεγάλη αισχροκέρδεια των μεσαζόντων και των εμπόρων με τη συναίνεση του κράτους.
5ον. Απέδειξε επίσης ότι η ακραία φιλελευθεροποίηση των πάντων και το «ποιηματάκι» περί αυτορρύθμισης της αγοράς όχι μόνο δεν λειτούργησε υπέρ των πολλών, των καταναλωτών, αλλά υπέρ πολύ λίγων …
Και όλα αυτά δεν ήταν στόχοι του κινήματος της πατάτας, ήταν αποτελέσματα που ο απλός πολίτης μέσα από το κίνημα αυτό, τη συναλλαγή και συνδιαλλαγή του με τους συνανθρώπους του, διαπίστωσε μόνος χωρίς καμία «κατήχηση», έτσι αυθόρμητα, όντας πλέον ένα «ώριμο τέκνο της οργής».
Ναι ξέρω πολλοί θα μου πείτε ότι τέτοιες κινήσεις όπως το «κίνημα της φτηνής πατάτας» έχουν περιορισμένο χαρακτήρα, ότι δεν μπορούν να λύσουν συνολικά το διατροφικό πρόβλημα, ότι δεν πρέπει να δημιουργούνται αυταπάτες στο λαό για τα προβλήματά του και τη λύση τους, ότι εχθροί του λαού δεν είναι μόνο οι μεσάζοντες αλλά και τα μονοπώλια και χωρίς σύγκρουση και ρήξη, για να μπορούν οι παραγωγοί του κοινωνικού πλούτου να τον απολαμβάνουν οι ίδιοι, δεν είναι εύκολο τίποτα. Δεν αντιλέγω αλλά για τη σύγκρουση και τη ρήξη χρειάζονται συμμαχίες και σύμμαχοι. Έ, πολλούς από αυτούς τους συμμάχους θα βρούμε μέσα σε αυτά τα μικρά ή μεγαλύτερα κινήματα, όταν και εμείς που πιστεύουμε στη ρήξη θα είμαστε και εκεί. Άλλωστε ήρθαν και κάποια πρώτα αποτελέσματα, η κυβέρνηση αναγκάστηκε προχθές να ανοίξει το χονδρεμπόριο της αγοράς του Ρέντη στους παραγωγούς, αλλά και στους καταναλωτές, οι παραγωγοί – πωλητές λαϊκών αγορών, οι οποίοι, όμως, έχουν τον διττό ρόλο του αγρότη – εμπόρου, εμφανίστηκαν ενοχλημένοι με την έκταση του κινήματος και προέβλεψαν ότι αυτό δεν θα έχει μέλλον αν δεν χτυπηθεί το υψηλό κόστος παραγωγής που ελέγχεται από τα μονοπώλια, από την άλλη όμως, οι τιμές των προϊόντων αυτών τόσο στις λαϊκές αγορές όσο και στα σούπερ-μάρκετ άρχισαν να πέφτουν αισθητά.
Όμως η ενέργεια αυτή υποκρύπτει και μια άλλη δυνατότητα σε λανθάνουσα κατάσταση, αν δε ειδωθεί σωστά και υποβοηθηθεί, χωρίς τον ενδόμυχο πειρασμό καπελώματος, μπορεί να συμβάλλει στη δόμηση μιας άλλης αντίληψης για την αγροτική ανάπτυξη και όχι μόνον.
Παράλληλα οι συζητήσεις και οι προβληματισμοί που άνοιξε το θέμα αυτό γρήγορα ελπίζω θα δώσουν σκέψεις, προτάσεις και αιτήματα για αυτοοργάνωση παραγωγών – καταναλωτών με στόχο την εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών, για μια ριζική αλλαγή του παραγωγικού και καταναλωτικού μοντέλου, για καλύτερες συνθήκες εργασίας, για σεβασμό στο περιβάλλον, στη βιοποικιλότητα και στα ανθρώπινα δικαιώματα και έτσι γρήγορα θα γίνει αναπόσπαστο μέρος του δρόμου για τη μετάβαση από την «Οικονομία των Αγορών» και τη διαρκή λιτότητα, στην «Οικονομία των Αναγκών» με συμμετοχή των πολιτών και με δημοκρατία.
Και αν, λοιπόν, θέλουν κάποιοι να εκφράσουν τους πιο αδύνατους και να κινηθούν σε συγχορδία με το μέλλον πρέπει να προσπαθήσουν να συνδέσουν τους αγώνες του κόσμου της εργασίας με άλλους αγώνες, που δίνουν τη δυνατότητα να υποχρεωθεί ο σημερινός άκρατος νεοφιλελευθερισμός να «ρυθμιστεί» από έναν πλατύ κοινωνικό-πολιτικό συνασπισμό.