Ο Πλούταρχος, στο έργο του «Επτά Σοφών Συμπόσιον», συγκεντρώνοντας τη σοφία και την πείρα των μεγάλων σοφών της Ελλάδας, μας παρέδωσε ένα διαχρονικό απάνθισμα της σκέψης γύρω από το πάντα επίκαιρο ζήτημα της εξουσίας και της κατάχρησής της. Συνδαιτυμόνες, ο Σωκράτης, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Ξενοφών, ο Ηρόδοτος, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης, ο Σόλων, ο Θαλής, ο Δημοσθένης και ο Ρωμαίος ο ίδιος. Οικοδεσπότης, ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος, που μόλις είχε ανεβεί στο θρόνο. Σ’ αυτό το φανταστικό συμπόσιο κάλεσε τα μεγάλα αυτά πνεύματα για να του υποδείξουν τον τρόπο άσκησης της εξουσίας του.
Ανάμεσα στον Αριστοτέλη και στον Διονύσιο, έλαβε χώρα ο εξής διάλογος :
«Αριστοτέλης : Οι σκοποί της τυραννίας, Διονύσιε, είναι τρεις: Πρώτα, η ταπείνωση του φρονήματος των πολιτών, επειδή όποιος είναι μικρόψυχος δεν έχει το θάρρος ν’ αγωνιστεί για τίποτα. Έπειτα, η αμοιβαία των πολιτών δυσπιστία, επειδή η τυραννία δεν καταλύεται παρά μόνον όταν η αμοιβαία εμπιστοσύνη ενώσει πολλούς ή λίγους υπηκόους, γι’ αυτό και οι τύραννοι καταδιώκουν τους εντιμότερους πολίτες, όχι μόνο επειδή αυτοί απαξιούν να κυβερνώνται τυραννικά, αλλά κι επειδή εμπνέουν εμπιστοσύνη στους άλλους… Τέλος, η τυραννία σκοπό της έχει να καταστήσει τους πολίτες ανίκανους για πολιτικές ενέργειες, επειδή κανένας δεν επιχειρεί τ’ αδύνατα, κι επομένως ούτε και να καταλύσει την τυραννίδα θα προσπαθήσει, αν δεν έχει την απαιτούμενη δύναμη».
Διονύσιος : «Και τι μέσα μεταχειρίζεται ο τύραννος για να διατηρήσει την εξουσία»;

Αριστοτέλης : «Τα χείριστα : περιορίζει τη δύναμη των πιο σπουδαίων πολιτών κι εξοντώνει τους πιο θαρραλέους και υψηλόφρονες… απαγορεύει τα πολιτικά σωματεία και την εκπαίδευση των πολιτών και κάθε άλλο μορφωτικό μέσο… επιτηρεί και κατασκοπεύει τους πάντες, και προπάντων εκείνους που έχουν ανεξάρτητο φρόνημα κι εμπνέουν εμπιστοσύνη… Υποθάλπει τις διαβολές και τις συγκρούσεις των πολιτών, εξερεθίζοντας τους φίλους εναντίον των φίλων… Κι ακόμα, προσπαθεί να εξαθλιώνονται και να φτωχαίνουν οι υπήκοοί του, ώστε, απασχολημένοι με τον καθημερινό βιοπορισμό τους, να μην έχουν καιρό ν’ απειλήσουν την εξουσία του…».1
Αυτός ο φανταστικός διάλογος, ο τόσο επίκαιρος, «ταιριάζει γάντι» στη σημερινή πραγματικότητα. Ο καθένας μπορεί να αναγνωρίσει στο πρόσωπο του τυράννου πολλούς σημερινούς, «δημοκρατικά» εκλεγμένους, πολιτικούς ολιγάρχες της χώρας μας. Επομένως, κριτήριο δεν μπορεί να είναι ο κοινοβουλευτικός μανδύας, αλλά το εάν λειτουργεί και σε ποιο βαθμό η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας. Η κοινοβουλευτική δημοκρατία δεν είναι αυτοδικαίως δημοκρατία. Δημοκρατία είναι το πολίτευμα στο οποίο η εξουσία πηγάζει από το λαό και ασκείται από τον ίδιο, όπως ορίζει το Σύνταγμα και οι νόμοι. Η βασική προϋπόθεση είναι η εξουσία να πηγάζει και να ασκείται από το λαό. Όταν η εξουσία πηγάζει από τους ισχυρούς και ασκείται σύμφωνα με τα συμφέροντά τους, τότε υπάρχει ολιγαρχία και επομένως τυραννία. Άλλωστε ο κοινοβουλευτισμός, από τη γέννησή του, ήταν και λειτούργησε μάλλον ως πρόσχημα της κυβερνώσας ολιγαρχίας.
Σήμερα η κοινοβουλευτική δημοκρατία έχει απαλλαγεί πλέον από κάθε πρόσχημα. Ενεργεί καθαρά ως ολιγαρχικό καθεστώς ασκώντας βία στους πολίτες. Λειτουργεί με απαγορεύσεις που θυμίζουν δικτατορίες. Με βάρβαρη γενικευμένη αστυνομική καταστολή. Με την εξαθλίωση του πληθυσμού, κυρίως της νεολαίας και των ευπαθών ομάδων. Με την εμπέδωση του πνεύματος υποταγής. Αυτό το καθεστώς ολιγαρχίας με δημοκρατικό κέλυφος αναπαράγεται και αναπαράγει τη δυστυχία.
Για να επιβληθεί απαιτήθηκαν:
Α) Λεπτομερής σχεδιασμός (γερμανικού τύπου) που εκπονήθηκε από το διεθνές κεφάλαιο σε σύμπραξη με το ημεδαπό.
Β) Συνεργασία του πολιτικού προσωπικού των δύο πρώην μεγάλων κομμάτων και ταυτόχρονη συναυτουργία και των τριών εξουσιών, φαινομενικά διακεκριμένων, αλλά στην ουσία υπό ενιαία μορφή, τη μορφή της καταστολής.
Γ) Αμέριστη συμπαράσταση του μεγαλύτερου μέρους του Τύπου. Έγραφε ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ : «Ο υποκριτικός και χωρίς γενναιοδωρία κόσμος θα διώξει το ταλέντο, όπως η Αθήνα έδιωξε τον Αριστείδη. Θα δούμε τις εφημερίδες να πέφτουν στα χέρια των πιο μέτριων, που έχουν την υπομονή και την προστυχιά της γομολάστιχας, που τους λείπουν τα σωστά μυαλά, ή των μπακάληδων που έχουν λεφτά να αγοράσουν πένες. Τα βλέπουμε ήδη αυτά. Αλλά μέσα σε δέκα χρόνια το πρώτο κωλόπαιδο που θα βγει από το κολέγιο, θα θεωρηθεί μεγάλος άντρας, θα αναρριχηθεί στη στήλη μιας εφημερίδας για να χτυπήσει τους προγόνους του. Θα τους τραβήξει από τα πόδια για να πάρει τη θέση τους».2
Αυτό το καθεστώς που κυβερνά τη χώρα δεν μπορεί εξ ορισμού να είναι δημοκρατία. Γιατί σκοπός της Δημοκρατίας είναι η προστασία των πολλών και η ελευθερία, ενώ της Ολιγαρχίας η προστασία των συμφερόντων των πλουσίων και της Τυραννίας η διατήρηση της εξουσίας με κάθε μέσον.
Αν συμφωνήσουμε ότι το πολιτικό αυτό μόρφωμα δεν είναι δημοκρατία κι αν δεχθούμε τη ρήση του Ευριπίδη «ουδέν τυράννου δυσμενέστερον πόλει» (δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο για την πόλη από την τυραννία), αλλά και του Δημοσθένη «όλως άπιστον ταις πολιτείαις η τυραννίς» (η τυραννία είναι εντελώς αναξιόπιστη ως πολιτικό σύστημα), τότε ως μόνη αναπόδραστη ανάγκη ορθώνεται η ανατροπή αυτού του τυραννικού και αφόρητου πολιτικοοικονομικού μορφώματος που καταδυναστεύει τη χώρα.
1. Μάριος Πλωρίτης, «Δυνάστες και Δυναστείες», εκδ. Θεμέλιο.
2. Ονορέ ντε Μπαλζάκ, «Χαμένες Ψευδαισθήσεις», εκδ. Κάκτος.

Του ΝΙΚΟΥ ΚΑΡΑΒΕΛΟΥ, Δικηγόρου – συγγραφέα  – ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 07/04/2014