Δικαιωμένοι – έγραφε χθες 15/8/14, η εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» – αισθάνονται οι κάτοικοι της Μεσολακιάς Σερρών, δίπλα από το λόφο της αρχαίας Αμφίπολης όπου έγινε η μεγάλη ανασκαφή και ανακάλυψη για την οποία το ενδιαφέρον ξεπέρασε τα όρια των Σερρών, της Μακεδονίας και της χώρας και έφτασε σε ολόκληρη την υφήλιο. Όλοι πλέον μιλάνε για έναν μεγάλο θησαυρό, δικαιώνοντας τις φήμες που έρχονταν από γενιά σε γενιά στους κατοίκους του μικρού χωριού και με τις συζητήσεις να δίνουν και να παίρνουν στην πλατεία αλλά και τα όνειρα των λιγοστών αυτών ανθρώπων να παίρνουν άλλη διάσταση για την μελλούμενη ανάπτυξη του τόπου τους.
Δικαιωμένοι όμως – μ’ αφορμή την παραπάνω ανασκαφή – δεν νοιώθουν και οι Γοννιώτες με τις τόσες αρχαιότητες θαμμένες γύρω τους, τους αρχαιοκάπηλους να αλωνίζουν και τα ήδη υπάρχοντα ευρήματα να τα τρώει το μαύρο σκοτάδι στις αποθήκες του αρχαιολογικού μουσείου της Λάρισας.
Η ιστορία έρχεται από πολύ παλιά. Για τους αρχαίους Γόννους έγραψαν πάρα πολλοί (Bruno Helly – Γάλλος αρχαιολόγος, Αρβαβιτόπουλος Α. –Αρχαιολόγος, Ραβάνης Γεώργιος – Γυμνασιάρχης Γόννων, Τζάρτζανος Αχιλλέας –φιλόλογος, Κοντογιάννης Λάκης – αρχαιολόγος-καθηγητής ΑΠΘ, Παπαδημητρίου Ζήσης -καθηγητής ΑΠΘ κ.ά., ενώ αναφορές βρίσκει κανείς στους : «Ηροδότου Ιστορίες» Η 128 και Η 173, Τίτο Λίβιο (Ρωμαίο ιστορικό), Ιωνά-Ιάκωβο Μπγέρντσαλ (Σουηδό περιηγητή), Λεόν Εζέ (Γάλλο περιηγητή), Ηένρυ Χάλλαντ (Άγγλο περιηγητή), Γκέρχαρντ Κιπ (Γερμανό αρχαιολόγος), Φρίντριχ Στελίν (Γερμανό αρχαιολόγο-φιλόλογο), κ.ά.
Ανασκαφές στην περιοχή μας μικρής έκτασης έγιναν στις αρχές του 20ου αιώνα από τον Α. Αρβανιτόπουλου και κατόπιν τίποτα. Αν οι φήμες για την Αμφίπολη δικαιώθηκαν οι δικές μας πότε θα δικαιωθούν; Γιατί και εδώ εικάζεται η ύπαρξη μεγάλου θεάτρου, το έντονο ενδιαφέρον αρχαιοκάπηλων κάτι δείχνει αλλά και η ίδια η λογική, ενός μη ειδικού, λέει ότι είναι αδύνατο να μην υπάρχουν σημαντικά ευρήματα στην περιοχή λόγω της θέσης της, κάτω από τον Όλυμπο των δώδεκα Θεών, δίπλα στον Πηνειό και την κοιλάδα των Τεμπών.
Σε ότι αφορά τα υπάρχοντα ευρήματα η ιστορία τους έχει ως εξής :
Την πρώτη συγκροτιμένη συλλογή θα βρούμε στο σπίτι του Ιωάννη Γουγουλιά τις πρώτες δεκαετίες μετά τον πόλεμο και τον εμφύλιο μέχρι το 1980 περίπου όταν η αρχαιολογική υπηρεσία συγκεντρώνει όλο αυτό το υλικό σε ενοικιαζόμενη αποθήκη, χωρίς ο χώρος να είναι επισκέψημος για το κοινό. Αρκετά επίσης ευρήματα, τα πιο ενδιαφέροντα ίσως, είχαν ήδη μεταφερθεί σε αρχαιολογικά μουσεία όπως αυτά της Λάρισας και του Βόλου.
Το Blogστις 13 Γενάρη 2012 με τίτλο «Έφυγαν από τους Γόννους 130 αρχαιότητες …» ( http://dzg10.blogspot.com/2012/01/130.html ), αποκαλύπτει ότι «εκατόν τριάντα αρχαιότητες που ήταν προσωρινά αποθηκευμένες στο χωριό μας και που όλοι ελπίζαμε μαζί με τα άλλα αρχαιολογικά ευρήματα που βρίσκονται στη Λάρισα το Βόλο και αλλού, ότι θα αποτελούσαν τα μελλοντικά εκθέματα ενός αρχαιολογικού μουσείου στο χωριό μας, έχουν «φυγαδευτεί» και βρίσκονται στο Διαχρονικό Μουσείο της Λάρισας είτε για να εμπλουτίσουν την μόνιμη έκθεσή του είτε για να συντηρηθούν. Σημασία έχει ότι αν μέχρι τώρα υπήρχε μια αμυδρή ελπίδα για τη δημιουργία αρχαιολογικού μουσείου στο χωριό αυτή τώρα εξανεμίζεται. Το άσχημο είναι ότι κανένας επίσημος φορέας του χωριού δεν βρήκε να πει τίποτα. Στη δίνη του μνημονίου και της τρόϊκας χάνουμε και την πολιτιστική μας κληρονομιά …» …
Με αφορμή αυτή την ανάρτηση και με την παρότρυνση και ευαισθητοποίηση επώνυμων και ανώνυμων Γοννιωτών δημιουργείτε μια Επιτροπή πρωτοβουλίας την οποία αποτελούσαν οι : Βασίλης Τσιρονίκος, Δημήτρης Ζ. Γουγουλιάς, Ζήσης Παπαδημητρίου, Κώστας Κανταρίνος, Νίκη Καραΐσκου, Νίκος Χατζής, Σοφία Οτατζόγλου, Στέργιος Ντάγιας, Σωτήρης Καραβασίλης, Χρήστος Τσαντήλας καιη οποία στις 19 Φλεβάρη 2012 οργανώνει στο δημαρχείο Γόννων σχετική με το θέμα εκδήλωση. Παράλληλα η Επιτροπή ετοίμασε ένα κείμενο και προχώρησε στη συλλογή υπογραφών, έκανε παρεμβάσεις στα Μ.Μ.Ε. και ήρθε σε επαφή με την ΙΕ΄ Εφορεία Κλασικών αρχαιοτήτων στην οποία ανήκει και η συλλογή των Γόννων. Κατανοητό είναι ότι η συρρίκνωση της αρχαιολογικής υπηρεσίας αποτελεί τεράστιο πλήγμα στο έργο της προστασίας και ανάδειξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Η πολιτιστική κληρονομιά όμως, αποτελεί δημόσιο αγαθό που ανήκει στους πολίτες.
Η εκδήλωση στην οποία συμμετείχαν ο δήμαρχος Τεμπών, Κώστας Κολλάτος, εκπρόσωποι της Τ.Α., Μ.Φ. των Γόννων και πάρα πολλοί δημότες καταλήγει : «Ενώνουμε όλοι μαζί τη φωνή μας για την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ζητάμε οι Αρχαιότητες των Γόννων, να επιστραφούν εδώ όπου ανήκουν. Το αίτημα για την επιστροφή των αρχαιοτήτων δεν τίθεται τοπικιστικά, τίθεται στο όνομα της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η έκθεση των αρχαιοτήτων των Γόννων σε οποιοδήποτε άλλο μουσείο, είναι πολιτιστικά αντιδραστική και αναχρονιστική. Οι αρχαιότητες αυτές, δεν πρέπει να επιστρέψουν επειδή μας «ανήκουν» ως συμβολική κληρονομιά, αλλά επειδή η σημασία τους μπορεί να αναδειχτεί μόνο στο μέτρο που αυτά τα αρχαία ευρήματα θα επανενταχθούν στο τόπο όπου ανήκουν».
Με πρόταση του Δημάρχου, Κώστα Κολλάτου και ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Τεμπών συγκροτείτε τον Μάη 2012 ειδική Επιτροπή με σκοπό την επιστροφή των αρχαιοτήτων στους Γόννους την οποία αποτελούν οι : Κ. Κολλάτος-πρόεδρος, Γ. Αργυρακούλης-αντιπρόεδρος και Δ. Γουγουλιάς, Σ. Καραβασίλης, Β. Καραβιδές, Λ. Κοντογιάννης, Σ. Ντάγιας, Ζ. Παπαδημητρίου, Χ. Τσαντίλας, Β. Τσιρονίκος, μέλη. Η επιτροπή συνεδρίασε μόνο μία φορά, στις 6 Ιούλη 2012, όπου τονίστηκε η ανάγκη να γίνουν συντονισμένες ενέργειες προς όλες τις κατευθύνσεις με σκοπό το δημοτικό συμβούλιο να αποφασίσει την ενέργεια συγκεκριμένων πραγμάτων, έγινε αναφορά στις μέχρι τότε επαφές της υπηρεσίας με τους αρμόδιους φορείς, ειδικά για την αναπαλαίωση του παλαιού Δημοτικού σχολείου με σκοπό τη στέγαση των ευρημάτων και υπήρξε η δέσμευση όλων στην ενεργή συμμετοχή, ο καθένας με τις δυνατότητές του, έτσι ώστε η προσπάθεια να έχει τα επιθυμητά για όλους αποτελέσματα…
Όσο για τις ανασκαφές όπου δεν σκάβει η αρχαιολογική υπηρεσία αναλαμβάνουν δράση οι αρχαιοκάπηλοι. Αυτό έγινε σε χωράφι στην χαρακτηρισμένη αρχαιολογική τοποθεσία «Καστρί» στους Γόννους την Κυριακή το βράδυ, 2 Ιούνη 2013 ( http://dzg10.blogspot.gr/2013/06/o.html#more). Μετά από τρείς μέρες, την Τρίτη 4 Ιούνη 2013, αρχαιολόγοι και υπάλληλοι της ΙΕ’ Εφορίας Αρχαιοτήτων Λάρισας, ήρθαν στο συγκεκριμένο σημείο και άρχισαν μια πιο εμπεριστατωμένη έρευνα με σκοπό την περισυλλογή των ευρημάτων που απέμειναν μετά την κλοπή, τα οποία στη συνέχεια μετέφεραν στο αρχαιολογικό μουσείο της Λάρισας.Δεν είναι η πρώτη φορά που η τοπική κοινωνία αναστατώνεται από τέτοιου είδους εγκληματικές ενέργειες, ενώ δημοσίευμα της ίδια μέρας στην εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» της Λάρισας, του ομότιμου καθηγητή του Α.Π.Θ., Ζήση Παπαδημητρίου, ανάμεσα σε άλλες προτάσεις του για την ανάπτυξη της περιοχής αναφέρει : …«Προσπάθεια εξεύρεσης στο εξωτερικό, ίσως μέσα από την Ε.Ε., των απαραίτητων κεφαλαίων για ανασκαφές, έστω και περιορισμένης έκτασης, στη θέση «Καστρί», όπου βρισκόταν οι Αρχαίοι Γόννοι, καθώς και στα τότε προάστια των Γόννων, Κόνδυλο και Γοννοκόνδυλο, βορειοδυτικά του χωριού στη θέση «Τσιούρβα Μαντριά».
Μήπως έφτασε ο καιρός για νέες προσπάθειες, με αποτελέσματα αυτή τη φορά;
* Το άρθρο αναδημοσιεύτηκε στα ηλεκτρονικά ειδησεογραφικά site “ON LARISSA” και “Press-A” της Λάρισας.
* Το άρθρο αναδημοσιεύτηκε στα ηλεκτρονικά ειδησεογραφικά site “ON LARISSA” και “Press-A” της Λάρισας.